Η ψυχική υγεία ήταν διαχρονικά ένα ταμπού στην ελληνική κοινωνία, καθώς υπήρχε μεγάλη στιγματοποίηση των ψυχικά ασθενών ανθρώπων και δεν θεωρούνταν όντως ως πραγματικά ασθενείς. Συχνότερα χαρακτηριζόταν κάποιος ως “τρελός” παρά ως ασθενής που χρειαζόταν βοήθεια.

Όμως το 2025, ειδικότερα στη νέα γενιά, έχει υπάρξει αυξημένη ευαισθητοποίηση στα θέματα ψυχικής υγείας και αντιμετώπισής τους. Κι όμως, ακόμη και σήμερα, πολλοί δυσκολεύονται να την αναγνωρίσουν ως ένα υπαρκτό πρόβλημα και δεν παίρνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Το πρόβλημα, όμως, δεν σταματά στους ίδιους, αλλά επηρεάζει και τα παιδιά που μεγαλώνουν σε αυτό το περιβάλλον. Σύμφωνα με μια πανελλαδική μελέτη της Πρωτοβουλίας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων του ΙΣΝ, σχεδόν το 33% παιδιών ηλικίας 8–17 αντιμετωπίζουν έντονο άγχος, στεναχώρια ή το αίσθημα της μοναξιάς. Από αυτό το μεγάλο ποσοστό, μόνο το 10% λαμβάνουν την επαγγελματική βοήθεια που χρειάζονται. Σε αυτό συμβάλλει και το σχολικό περιβάλλον, που συχνά είναι ιδιαίτερα στρεσογόνο με τον τρόπο που είναι δομημένο στη χώρα μας. Παράλληλα, η απουσία επαρκών δημόσιων δομών, ειδικά στην επαρχία, δυσχεραίνει την πρόσβαση σε ουσιαστική στήριξη.

Το 20% των νέων ηλικίας 18–34 έχει αντιμετωπίσει ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη και κρίσεις πανικού, ενώ οι συνταγογραφήσεις φαρμάκων έχουν αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε απρόσμενα υψηλό ποσοστό τάξεως του 40%. Οι γυναίκες ηλικίας 18–24 εμφανίζουν διπλάσια ποσοστά δυσκολίας σε θέματα ψυχικής υγείας, κυρίως λόγω της υπερβολικής κοινωνικής πίεσης που υφίστανται, γεγονός που αυξάνει και τις διατροφικές διαταραχές.

Οι νέοι στην Ελλάδα έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με συνεχόμενες κρίσεις: την οικονομική ύφεση, τα μνημόνια, την εκτόξευση της ανεργίας και, στη συνέχεια, την πανδημία του COVID-19. Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, χαμηλής αυτοπεποίθησης και, τελικά, κατάθλιψης. Το κόστος αυτής της κατάστασης δεν είναι μόνο ατομικό αλλά και κοινωνικό, επηρεάζοντας την παραγωγικότητα. Στην Ευρώπη, το συνολικό κόστος των ψυχικών ασθενειών αγγίζει τα 600 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου το 4% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα αλλά και η Ευρώπη οφείλουν να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στο φαινόμενο αυτό και να επενδύσουν ουσιαστικά στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, ώστε να μειωθεί η στιγματοποίηση των ψυχικών ασθενειών. Εξίσου σημαντική είναι και η ενίσχυση των δημόσιων υποδομών: δωρεάν πρόσβαση σε ψυχολόγους και ψυχιάτρους για όσους το έχουν ανάγκη, καθώς και καλύτερη κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών μέσω εξ αποστάσεως θεραπείας.

Η αλλαγή ξεκινάει από την αναγνώριση. Όταν η κοινωνία πάψει να φοβάται τη συζήτηση γύρω από την ψυχική υγεία, τότε θα μπορεί πραγματικά να στηρίξει τα παιδιά, τους νέους και τελικά το ίδιο της το μέλλον.

‍

Πηγές :

1. CAMHI – Πρωτοβουλία για την Παιδική & Εφηβική Ψυχική Υγεία (Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος): Αναλυτική έκθεση της μελέτης

2. CNN Greece – Άρθρο για CAMHI και τον αυτοτραυματισμό παιδιών (2023)

3. Καθημερινή – Ψυχική υγεία των νέων και αύξηση αντικαταθλιπτικών (2023)

4. OECD – Greece Country Health Profile 2023 (σελ. 7-9)

5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Ψυχική Υγεία & Οικονομικές επιπτώσεις στην ΕΕ

‍